Thuận cả đôi bên

Xác định trước mã số, xuất xứ và trị giá hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) là việc cơ quan hải quan tiến hành trước khi làm thủ tục hải quan. Đây là điểm mới trong Dự thảo Luật Hải quan sửa đổi, được cả phía cơ quan hải quan và DN đồng thuận.

Theo Điều 27 dự thảo Luật Hải quan sửa đổi, trước khi làm thủ tục XNK đối tượng tham gia XNK có thể cung cấp thông tin, chứng từ liên quan đến loại hàng hóa dự kiến XNK và đề nghị cơ quan hải quan xác định trước mã số, xuất xứ và giá hải quan đối với hàng hóa XNK. Quy định này nhằm giúp DN chủ động tính toán trước hiệu quả kinh doanh, giảm chi phí tuân thủ; giúp cơ quan hải quan tăng hiệu quả quản lý khi thực hiện thủ tục thông quan cho hàng XNK...

Theo Tổng cục Hải quan, Luật Hải quan hiện hành chưa có quy định về việc cơ quan hải quan tiến hành điều tra, xác minh xuất xứ tại nước xuất khẩu, sản xuất. Trong khi đó, Luật Quản lý thuế đã bổ sung nội dung về quy định xác định trước. Việc xác định trước về mã số, xuất xứ không chỉ để xác định trước về thuế mà còn để có cơ sở áp dụng chính sách quản lý mặt hàng, áp dụng các yêu cầu quản lý của cơ quan hải quan.

Trên phương diện thông lệ quốc tế, Công ước Kyoto (Việt Nam đã tham gia) cũng như các cam kết quốc tế trong khuôn khổ WTO, ASEAN khuyến nghị cơ quan hải quan cho  phép DN được áp dụng cơ chế phân loại trước về mã số, xác định trị giá tính thuế, xuất xứ hàng hóa trước khi làm thủ tục cho hàng hóa XNK. Đây là chuẩn mực quốc tế về tạo thuận lợi thương mại, hạn chế các trường hợp tranh chấp giữa DN và cơ quan hải quan về việc áp mã, xác định giá tính thuế, xuất xứ hàng hóa khi làm thủ tục thông quan.

Cần tạo sự thuận lợi cho DN hơn nữa

Theo Luật gia Vũ Xuân Tiền  - Ủy viên Ban Chấp hành Hội Luật gia Hà Nội, Luật Hải quan sửa đổi được xây dựng công phu, bổ sung nhiều điểm mới (gồm 112 điều, 9 chương; trong đó, giữ nguyên 33 điều, sửa đổi 44 điều, bổ sung 35 điều mới), có nhiều điểm mới phù hợp với xu thế phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Tuy luật có nhiều điều, khoản chi tiết về hành vi nhưng nhiều quy định chung chung, khó cho cả cơ quan thực thi và DN áp dụng.

Luật gia Vũ Xuân Tiền góp ý, trong Khoản 3 Điều 26 dự thảo luật quy định: “Trường hợp cần thiết, cơ quan hải quan tiến hành điều tra, xác minh xuất xứ hàng hóa…”. Ở đây, trường hợp cần thiết là những trường hợp nào. Điều này cần được làm rõ trong luật để không làm khó DN.

Ông Tiền dẫn chứng thêm, dự thảo luật có đến 37 điểm cần có quy định cụ thể (26 điểm chờ nghị định, 6 điểm chờ thông tư hướng dẫn và 5 điểm chờ quyết định). Cụ thể, tại Khoản 8 Điều 19 về nhiệm vụ và quyền hạn của công chức hải quan quy định: Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật. Hơn nữa, khái niệm quy định của pháp luật đang được hiểu khá rộng, không chỉ trong văn bản quy phạm pháp luật mà cả văn bản khác như công văn hướng dẫn.

Trong Điều 18 dự thảo luật quy định lưu giữ hồ sơ hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu đã được thông quan trong thời hạn 10 năm, kể từ ngày đăng ký là quá dài, có thể gây khó khăn rất lớn cho DN. Về vấn đề này, ông Vũ Chu Hiền - thành viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho rằng, với một số hàng hóa đặc thù, việc yêu cầu phải giữ được chứng từ 10 năm, DN "khó đáp ứng nổi". Chẳng hạn, với những lô hàng tạm nhập tái xuất khi đã giải quyết thủ tục thực xuất và được hải quan kiểm tra, DN không còn giữ chứng từ không biết sẽ giải quyết thế nào. Ngoài ra, công trình đầu tư vốn nghìn tỷ, chỉ cần mất 3 đến 4 năm có thể vận hành, nếu yêu cầu lưu hồ sơ tới 10 năm sẽ rất khó.

Tại hội nghị lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Luật Hải quan sửa đổi, diễn ra tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã có những trao đổi thẳng thắn với từng ý kiến và cho biết, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tổ chức các cuộc hội nghị lấy ý kiến cộng đồng DN tại các thành phố lớn. Trên cơ sở đó Ban Soạn thảo luật sẽ có những điều chỉnh bổ sung và hoàn thiện luật trước khi trình Chính phủ và Quốc hội.