Đua nhau tăng giá!
Có 3 đơn vị mới gửi hồ sơ đăng ký tăng giá, gồm Công ty TNHH Dinh dưỡng 3A Việt Nam (điều chỉnh tăng giá 2-9,5%), Công ty TNHH Friesland Campina Việt Nam (điều chỉnh tăng giá khoảng 9%), Công ty CP Sữa Việt Nam (tăng 3-15%). Theo Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), lý do 3 doanh nghiệp gửi hồ sơ đăng ký tăng giá là giá sữa thế giới tăng. Song thực tế cho thấy, giá sữa thế giới có tăng nhưng không tăng tương xứng với giá tăng của các hãng sữa trong nước. Giá sữa thành phẩm được tính từ giá nguyên liệu nhập khẩu, chi phí hoạt động (lương nhân viên, phân phối, chiết khấu, hoa hồng…), lợi nhuận định mức. Tính toán của các chuyên gia ngành sữa cho thấy, ngoài chi phí nhập khẩu sữa, các chi phí khác như vỏ hộp, nhân công, khấu hao thiết bị, máy móc, các chất bổ sung… chỉ hết khoảng 30.000 đồng. Như vậy, một hộp sữa loại 900g có giá thành từ 120.000 đến 130.000 đồng/hộp trong khi giá bán trên thị trường dao động từ 250.000 đến 510.000 đồng/hộp. Việc một số DN sản xuất, kinh doanh sữa liên tục tăng giá như hiện nay là điều khó hiểu và khó có thể chấp nhận.

Một trong những nguyên nhân khiến giá sữa có thể tăng mà không gặp phải "sự can thiệp" của bất cứ cơ quan chức năng nào là do sự phối hợp của các cấp có thẩm quyền trong việc quản lý sữa chưa tốt. Trong đợt tăng giá mới đây, các hãng sữa chỉ thay đổi tên gọi từ "sữa" sang "thực phẩm dinh dưỡng bổ sung", hoặc "thức ăn công thức dành cho trẻ em"… Thực chất đây vẫn là sữa bột nhưng do có sự không thống nhất giữa Bộ Y tế và Bộ Tài chính về cách thức và tiêu chí phân loại sản phẩm nên hầu hết các DN trong nước cũng như đơn vị nhập khẩu đã lách luật để trục lợi?
Cơ quan quản lý “bó tay”
Trong khi giá cả các sản phẩm sữa tiếp tục leo thang thì cơ quan quản lý cũng lại chỉ biết đứng nhìn một cách "bất lực". Quy định của Luật Giá có nêu rõ, những mặt hàng sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi mới thuộc diện bình ổn giá, các sản phẩm dinh dưỡng khác như thực phẩm bổ sung, sữa chua, sữa đậu nành là những sản phẩm dinh dưỡng và không thuộc danh mục này.
Nhưng quy định trên đã không được thực thi nghiêm túc khi hầu hết các sản phẩm sữa cho trẻ em có mặt trên thị trường hiện nay, kể cả trẻ em dưới 6 tuổi đều được ghi nhãn với tên gọi chung là “sản phẩm dinh dưỡng”, hoặc không ghi nhãn. Vấn đề này đã từng được Bộ Tài chính nêu ra và yêu cầu Bộ Y tế chuẩn hóa tên gọi các sản phẩm dinh dưỡng, đồng thời, xem xét đưa mặt hàng này vào diện bình ổn giá. Tuy nhiên đến thời điểm này vẫn chưa có một động thái nào để đưa sản phẩm này về một mối chung để tiện quản lý.
Về phía Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), đơn vị này cho biết, kể từ đầu năm đến nay đã nhận được thông báo thay đổi giá của 4 công ty. Tuy nhiên các mặt hàng này đều không có sản phẩm nào có tên là “sữa”! Vì vậy, các công ty chỉ việc gửi thông báo tăng giá và cơ quan chức năng không thể can thiệp. Lẽ dĩ nhiên, mặc cho từ đầu năm nay các hãng kinh doanh sữa đã 3 lần tăng giá nhưng đơn vị này vẫn chưa xử lý được vụ việc nào. Ông Nguyễn Anh Tuấn- Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính)- cho biết: Do sản phẩm dinh dưỡng không nằm trong danh mục được bình ổn giá nên không bắt buộc đăng ký khi tăng giá. Còn về việc các sản phẩm liên quan đến sữa trong thời gian qua bị tăng giá thì cần phải có một quy chuẩn chung về tên gọi để tránh việc doanh nghiệp lợi dụng tên gọi để lên giá một cách vô lý.
Như vậy, việc phủ định tên gọi của các sản phẩm sữa cộng với bộ quy chế được Bộ Y tế áp dụng từ năm 2001 và việc lợi dụng việc thay đổi mẫu mã bao bì thì các hãng kinh doanh sữa đã nghiễm nhiên bước chân qua ngưỡng danh mục các sản phẩm phải đăng ký giá của Bộ Tài chính. Từ đây giá sữa vượt ra khỏi sự quản lý của các cơ quan chức năng và trở thành ma trận như hiện nay.