Thứ nhất, tốc độ tăng CPI có xu hướng chậm lại. Sự chậm lại của CPI được xét dưới 4 góc độ dưới đây:

Một, CPI tháng 3 ở mức thập nhất so với tốc độ tăng của 19 tháng trước đó (tính từ tháng 8/2011). Hai, CPi của tháng 3 năm nay thấp hơn của tháng 3 trong một số năm trước đây (như 2,17% của năm 2011, 0,75% của năm 2010, 2,99% của năm 2008, 0,8% của năm 2004 và của năm 1996). Ba, CPI sau 3 tháng đầu năm nay là 2,55%, thập thứ hai so với tốc độ tăng tương ứng của cùng kỳ trong tám năm trước (tính từ năm 2004), chỉ cao hơn tốc độ tăng 1,32% của năm 2009 sau các năm 2004 tăng 4,97%, năm 2005 tăng 3,73%, năm 2007 tăng 3,02%, năm 2008 tăng 9,19%, năm 2010 tăng 4,12%, năm 2011 tăng 6,12% - bình quân 8 năm trên tăng 4,41%. Bốn, CPI sau 1 năm khi đạt đỉnh điểm vào tháng 8/2011, đã tăng chậm lại từ tháng sau đó đến nay.

Như vậy, CPI sau 1 năm đã giảm liên tục trong 7 tháng; CPI của tháng 3/2012 đã giảm 8,87 điểm % so với tháng 8/2011, bình quân 1 tháng đã giảm 1,27 điểm %.

Thứ hai, sự chậm lại của CPI trong tháng 3 do nhiều nguyên nhân. Có nguyên nhân do yếu tố "cầu kéo" giảm sức ép lên lạm phát. Vốn đầu tư từ các nguồn có xu hướng giảm. Nguồn vốn đầu tư từ ngân sách tính theo giá thực tế chỉ tăng nhẹ, nhưng nếu loại trừ yếu tố tăng giá thì giảm sâu, có thể lên đến hàng chục phần trăm. Nguồn vốn từ các doanh nghiệp nhà nước cũng gặp khó khăn do phải thoái vốn từ các lĩnh vực ngoài ngành, lợi nhuận dành cho tái đầu tư không nhiều. Nguồn vốn ngoài nhà nước cũng hạn chế, khi số DN đăng ký hoạt động mới giảm, trong khi số DN xin ngừng sản xuất, giải thể, phá sản lại tăng lên. Nguồn vốn đầu tư nước ngoài bị giảm cả về thực hiện vốn đầu tư trực tiếp, cả về giải ngân vốn hỗ trợ phát triển chính thức. Nguồn vốn vay ngân hàng thương mại gần đây có khá hơn, nhưng tính chung 2 tháng giảm 2,51% so với cuối năm 2011. Đáng lưu ý ngoài yếu tố do lãi suất vẫn còn cao, lại xuất hiện tình trạng là ngân hàng thương mại thì chọn lọc cẩn trọng hơn, còn người vay có tâm lý chờ đợi lãi suất giảm nữa mới vay; hoặc DN trả nợ trước hạn đối với các khoản vay với lãi suất cao trước đây để vay với lãi suất mới thấp hơn. Tiêu dùng cũng có xu hướng "co lại", khi tốc độ tăng của tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng, nếu loại trừ yếu tố tăng giá, chỉ bằng một nửa tốc độ tăng của cùng kỳ năm trước. Có nguyên nhân do chi phí đẩy từ yếu tố tỉ giá cũng không còn tác động mạnh như cùng kỳ năm trước, do tỷ giá được giữ ổn định trong thời gian qua. Có nguyên nhân do sự tác động của giá lương thực, thực phẩm. Giá lương thực đã giảm 3 tháng liền (tháng 1 giảm 0,14%, tháng 2 giảm 0,41%, tháng 3 giảm 1,21%, tính chung 3 tháng giảm 1,75%) - một hiện tượng hiếm tháy vào dịp Tết Nguyên đán và thời kỳ giáp vụ ở miền Bắc. Giá lương thực giảm nhờ nẳm 2011 được mùa lớn. Giá thực phẩm đã tăng cao trong 2 tháng trước, tháng này đã giảm do nhu cầu tiêu dùng giảm xuống. Có nguyên nhân do sức ép của yếu tố tâm lú đối với lạm phát cũng không còn cao như cùng kỳ năm trước khi dồng nội tệ không còn dồn vào tìm nới an toàn là vàng, USD để trú ẩn như trước, do 2 thị trường này đã tương đối ổn định,...

Thứ 3, do sự chậm lại của CPI trong tháng 3 và 3 tháng đầu năm là tín hiệu khả quan để có thể thực hiện được mục tiêu cả năm nay là CPI tăng dưới 10%. Đây là tín hiệu khả quan để lãi suất tiết kiệm đạt được thực dương, có tác động hút tiền từ lưu thông về ngân hàng. Đây cũng là tín hiệu khả quan cho lộ trình hạ mặt bằng lại suất, đặc biệt là lãi suất cho vay, để "cứu" sản xuất, kinh doanh cho khỏi nguy cơ đình trệ, cứu người lao động khỏi nguy cơ thất nghiệp và thiếu việc làm. Sự tăng chậm lại của giá lương thực, thực phẩm - nhóm hàng chiếm đếngần 40% tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng - đã góp phần giữ cho mức sống thực tế không bị sụt giảm nhiều, nhất là đối với những người nghèo, người có thu nhập thấp bởi họ có tỷ trọng còn lớn hơn tỷ trọng chung.

Thứ 4, tuy đạt được kết quả như trên, nhưng chưa thể chủ quan, thỏa mãn và lơ là đối với việc kiềm chế lạm phát, bởi hiện còn có những yếu tố gây áp lực đối với lạm phát, bởi hiện nay còn có những yếu tố gây áp lực đối với lạm phát. Trong các yếu tố này, đáng lưu ý là việc thực hiện lộ trình giá thị trường đối với các loại hàng hóa và dịch vụ, nhất là điện, xăng dầu, than, dịch vụ y tế...Việc thực hiện lộ trình giá trị thị trường là tất yếu khi chấp nhận nền kinh tế thị trường, nhưng có 2 điểm đáng lưu ý là cần tạo điều kiện cho cạnh tranh, chống độc quyền; là tránh điều chỉnh dồn dập với tốc độ cao như đã từng xảy ra. Một yếu tố đáng lưu ý khác là xăng dầu thế giới có xu hướng tăng, kéo theo giá xăng dầu trong nước lên theo. Giá lương thực sẽ tăng lên cùng với động thái mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo và xuất khẩu gạo có xu hướng tăng lên cả về lượng, cả về giá, cả về thị trường.