Theo bà Trần Thị Thúy Nga, Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ-TB&XH, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có một số điểm mới được quan tâm ở phần BHXH bắt buộc liên quan đến quy định về chế độ ốm đau; chế độ thai sản; chế độ TNLĐ, bệnh nghề nghiệp; chế độ hưu trí và chế độ tử tuất. Đặc biệt, về chế độ thai sản: bổ sung quy định về điều kiện hưởng đối với lao động nữ vì lý do sức khỏe mà không đảm bảo điều kiện chung; lao động nam có vợ sinh con được nghỉ việc 5 ngày kể từ ngày vợ sinh con. Sửa đổi quy định về thời gian hưởng thai sản phù hợp với quy định của Bộ luật Lao động mới. Bổ sung quy định về thời điểm hưởng trợ cấp TNLĐ, bệnh nghề nghiệp trong trường hợp không điều trị nội trú; bổ sung quy định điều chỉnh trợ cấp TNLĐ-BNN hàng tháng trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá sinh hoạt và tăng trưởng kinh tế.

Về chế độ hưu trí: Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) quy định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu đối với từng nhóm đối tượng cho đến khi tuổi nghỉ hưu của nam và nữ là như nhau (62 tuổi); đồng thời nâng thêm 5 tuổi đối với người nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động. Tỷ lệ hưởng lương hưu: Sửa đổi cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu theo hướng có lộ trình tăng dần số năm đóng BHXH tương ứng với 45% từ 15 năm lên 20 năm đóng BHXH. Sửa đổi quy định tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% tương ứng với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi.

Người lao động đi làm việc ở nước ngoài được đề nghị đưa vào diện tham gia BHXH bắt buộc. Ảnh lao động Việt Nam làm việc tại xưởng may hợp pháp tại LB Nga.

Đối với BHXH một lần, sửa đổi theo hướng chỉ giải quyết BHXH một lần đối với NLĐ đã hết tuổi lao động mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu; người ra nước ngoài để định cư hợp pháp; Tăng mức trợ cấp lên bằng 2 tháng cho mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi. Cách tính mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để tính lương hưu đối với NLĐ thuộc khu vực Nhà nước, tham gia BHXH từ ngày 1/1/2015 trở đi thì tính bình quân toàn bộ thời gian. Về chế độ tử tuất: Cho phép thân nhân NLĐ được lựa chọn hưởng trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần; tăng mức trợ cấp tuất một lần đối với người bị chết khi chưa hưởng lương hưu lên 2 tháng cho mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi, tương đồng với mức BHXH một lần.

Đặc biệt các quy định về BHXH tự nguyện theo Dự thảo Luật BHXH đã điều chỉnh, bổ sung quyền lợi của người tham gia BHXH tự nguyện với người tham gia BHXH bắt buộc về chế độ hưu trí, tử tuất…

Trên quan điểm bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHXH, ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN cho rằng với số người tham gia BHXH hiện nay gần 11 triệu người, vẫn chỉ là số lao động mà các đơn vị, DN tự đăng ký và đóng BHXH. Số đối tượng thuộc diện phải tham gia BHXH bắt buộc là bao nhiêu thì không rõ... Ông Chính bày tỏ quan điểm của TLĐLĐVN tham gia sửa Luật cần bảo đảm quyền lợi của người lao động tham gia BHXH, giải quyết đầy đủ các chế độ BHXH cho người lao động ở các DN đã trích tiền lương của người lao động để đóng BHXH nhưng nợ hoặc không đóng cho cơ quan BHXH; tăng cường quy định về chế tài xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, đảm bảo tính răn đe, hạn chế vi phạm.

Từ thực tiễn, đại diện BHXH Hà Nội đề xuất nên bổ sung thêm nhóm lao động Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài (thông qua các đơn vị cung ứng) vào nhóm đối tượng BHXH bắt buộc. Đối với BH thất nghiệp, quy định cụ thể mức trợ cấp thất nghiệp tương ứng theo thời gian đóng BH thất nghiệp để tránh bị lạm dụng. Có thể từ mức khởi điểm (tham gia đủ 12 tháng) bằng 3 tháng trợ cấp, sau đó cứ mỗi năm đóng BH thất nghiệp thì tăng thêm 1 tháng trợ cấp, tối đa không quá 12 tháng được trợ cấp. Đồng thời bổ sung: Đối với trường hợp người lao động thất nghiệp đã tìm được việc làm thì đề nghị dừng hưởng trợ cấp và không chuyển hưởng 1 lần.

Đề nghị sửa đối với trường hợp TNGT... Đề nghị cho phép những trường hợp bị TNGT không có biên bản có thể thay thế bằng Đơn của người bị tai nạn có xác nhận của 2 người chứng kiến và được Công an hoặc chính quyền địa phương xác nhận. Bổ sung quy định việc xử phạt đối với tình trạng cố tình chây ỳ, trốn đóng, chậm đóng, không thực hiện Luật BHXH phải được nâng lên mức cao hơn, quy trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu, đưa hành vi trốn đóng BHXH vào tội danh trong Luật để xử phạt tại Tòa án, không chỉ xử phạt hành chính như hiện nay. Bổ sung Bộ luật Hình sự trong việc chiếm dụng tiền quỹ BHXH đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức sử dụng lao động, do đã thu nhưng không nộp BHXH gây thất thoát quỹ BHXH và ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, sau 6 năm thực hiện Luật BHXH, số người tham gia BHXH còn thấp (hiện tại mới chiếm khoảng 20% lực lượng lao động); số người tham gia tự nguyện mới chỉ chiếm khoảng 0,22% số đối tượng thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện.